Θεατρική κριτική για το "Ποδήλατο στο χωριό."

Χαστούκι στο κατεστημένο η παράσταση του Πέρη Μιχαηλίδη “Ποδήλατο στο χωριό”, που είδαμε και σχολιάζουμε.

Κυριακή, 06 Ιανουάριος 2013

Σε έναν όμορφο χώρο τέχνης και πολιτισμού στο Βοτανικό, στο υπόγειο μικρό Θέατρο τουBeton 7, παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη το “Ποδήλατο στο χωριό ” της Penelope Skinner σε σκηνοθεσία του Πέρη Μιχαηλίδη. Αυτή την παράσταση είδε και σχολιάζει πλουσιοπάροχα η Kulturosupa. Το να κρίνει κάποιος “σχετικός με τα πράγματα” μια θεατρική παράσταση σε ένα πρώτο επίπεδο μπορεί να γίνει πανεύκολα και σχεδόν άκοπα. Βλέπουμε το έργο, αναφέρουμε τεκμηριωμένα αυτά που μας άρεσαν κι αυτά που δε μας άρεσαν, τα παραθέτουμε στη σειρά, στη συνέχεια τα βάζουμε πάνω σε μια ζυγαριά – στη ζυγαριά που την έχουμε ρυθμισμένη σύμφωνα με τα προσωπικά μας υποκειμενικά αισθητικά κριτήρια – και στο τέλος καταλήγουμε στο υποκειμενικό συμπέρασμα! Ευτυχώς όμως που υπάρχουν στις μέρες μας και εκείνες οι θεατρικές δουλειές – μια από αυτές είναι η πρωτοποριακή παράσταση του Πέρη Μιχαηλίδη “Ποδήλατο στο χωριό” - των οποίων η εμπνευσμένη σκηνοθετική ματιά σε αναγκάζει να δεις περισσότερο βαθιά, δηλαδή ουσιαστικά σε υποχρεώνει να αφαιρέσεις από το οπτικό σου θέαμα την παρατημένη κρούστα ή εκείνα τα λεπτά προστατευτικά φύλλα του περιτυλίγματος για να προχωρήσεις... ένα βήμα παρακάτω, βάζοντας σε λειτουργία τις κοιμισμένες αισθήσεις και τον συμβατικά σκεπτόμενο νου σου, με απώτερο – έτσι τουλάχιστον φαντάζομαι εγώ - σκοπό να διακρίνεις τα σήματα της ευαίσθητης ισορροπίας των διαφορετικών επιπέδων της “οπτικής ανάγνωσης” που σου “προτείνει”. Θα πρέπει να σημειώσω εξαρχής πως σε τούτη την παράσταση γελάς! Σας την προτείνω ανεπιφύλακτα. Μη παρασυρθείτε από τα γραφόμενά μου και θεωρήσετε πως είναι κάποιο βαρύγδουπο έργο! Κι επιστρέφω στη δική μου ματιά... Κάποιοι από τους θεατές είναι λογικό και φυσικό να έμειναν μόνο στο πρώτο επίπεδο της παράστασης και να σχημάτισαν ξεκάθαρη γνώμη, κάποιοι άλλοι πάλι να προσπέρασαν προς στιγμήν μερικά από τα εμπόδια του φαινομενικού και να στάθηκαν λίγο παραπέρα, να παρατήρησαν κάποια από τα μηνύματα που ξεπηδούν πλάγια από την παράσταση... και κάποιοι τρίτοι να προσέγγισαν και να προέκτειναν ακόμα κι αυτά τα τόσο περίεργα και ενδόμυχα που ίσως να είχε ο δημιουργός μέσα στο μυαλό του! Σε έναν όμορφο χώρο τέχνης και πολιτισμού στο Βοτανικό, στο υπόγειο μικρό Θέατρο τουBeton 7, παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη το “Ποδήλατο στο χωριό ” της PenelopeSkinner σε σκηνοθεσία του Πέρη Μιχαηλίδη. Η υπόθεση του έργου αυτού δεν στάθηκε ικανή... ώστε να με πείσει πως έχει κάποια ιδιαίτερη πρωτοτυπία ή πως προβάλλει μέσα από τις ορατές γραμμές της κάποιο αναμενόμενο βαθυστόχαστο νόημα... Ίσως και για αυτό το λόγο ο σκηνοθέτης να προτίμησε να εισάγει στο έργο την συνειδητή πρόταξη – προώθηση κι ενός δεύτερου επιπέδου “ανάγνωσης”... κάτω ή πάνω, δεξιά ή αριστερά από το αναμενόμενο, το ορατό, το σύνηθες και το φαινομενικό. Αρμονική και σπουδαία... αυτή η συγκατοίκηση των επιπέδων! Ο μύθος του έργου: Ένα νεαρό ζευγάρι, ο Τζον (Σπύρος Περδίου) και η Μπέκυ (Νίκη Λειβαδάρη), καταφεύγουν σε ένα χωριό έξω από τη πόλη περιμένοντας τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού. Ο Τζον αφιερώνεται ολοκληρωτικά στα βιβλία εγκυμοσύνης που διαβάζει μετά μανίας, παραμελώντας εμφανώς τη γυναίκα του. Οι ερωτικές ανησυχίες  της Μπέκυ σε συνδυασμό με τους ενοχλητικά περίεργους “υπερπροστατευτικούς” γείτονες του μικρού χωριού (Ναταλία Καλημερατζή, Ορέστης Τρίκας), μετατρέπουν την φαινομενικά ήρεμη ατμόσφαιρα της οικίας του ζευγαριού σε ένα σκοτεινό εφιάλτη. Στην παράσταση τούτη διαφαίνεται καθαρά η γνωστή υποκρισία που διακρίνει τις ανθρώπινες σχέσεις. Θα σταθώ λιγάκι σε αυτό το τόσο ευαίσθητο σημείο... Ένα ζευγάρι μένει μαζί, ο άντρας αρνείται να κάνει έρωτα με τη γυναίκα του, επειδή θεωρεί πως θα βλάψει το παιδί που έχει μέσα στην κοιλιά της και μετά την άρνησή του... της λέει με το πιο γλυκό του χαμόγελο πόσο πολύ την αγαπά. Η ανθρώπινη υποκρισία ευτελίζεται από τον σκηνοθέτη της παράστασης... Ο σκηνοθέτης χλευάζει... Αρνείται την ερωτική τους συνεύρεση ο Τζον λέγοντας πως είναι κουρασμένος, πως έχει πονοκέφαλο, πως ... κι όμως της λέει πως την αγαπά! Ο σκηνοθέτης χαμογελά! Η αμηχανία στα πρόσωπα των θεατών, οι περίεργες ματιές και οι ανείπωτες σκέψεις σχημάτισαν νοητά πολλούς ομόκεντρους κύκλους. Και μετά από αυτό το αθόρυβο χαστούκι, ύστερα από αυτό το μη αναμενόμενο σήμα ο άνθρωπος που υποστηρίζει πως δε θέλει να κοροϊδεύει τον εαυτό του, φαντάζεται την δική του ύπαρξη να κινείται ανάμεσα στα αποστειρωμένα έπιπλα του λιτού θεατρικού χώρου, έπιπλα τα οποία καλύπτονται από άκρη σε άκρη από διαφανές πλαστικό... Ένα πλαστικό... για να μας προφυλάξει από τι άραγε; Το πλαστικό είναι και ευτελές! Απομακρύνεται σταδιακά το άτομο από την κοινωνία εκείνης της αποστειρωμένης βεβαιότητας, προσπερνά με φόρα τους πρώτους κατανοητούς συμβολισμούς και αφήνει το πάθος των “θέλω” και των “πιστεύω” του να σκαρφαλώσει στα διαφορετικά μπαλκόνια ενός άλλου επιπέδου δράσης και σκέψης. Ο σκηνοθέτης δείχνει χαρούμενος... Ο διαχρονικός αυτός διαχωρισμός του έρωτα και της αγάπης που προβάλλεται ξεκάθαρα μέσα από το έργο, παρόλο που ισχύει και στις μέρες μας, δεν είναι ούτε διακριτός με το γυμνό μυωπικό μας μάτι, αλλά και ούτε αποδεκτός από τους πολλούς! Ένα ακόμα χαστούκι... Οι περισσότεροι από εμάς εγκλωβίζουμε προσεκτικά τα αφανέρωτα συναισθήματά της ψυχής μας μέσα στα χρησιμοποιημένα κουτιά που μας τα κληροδότησαν με καμάρι οι προηγούμενες γενιές, τα οποία για καλό και για κακό – για να έχουμε ήσυχο το κεφάλι μας - τα φυλάγουμε μακριά από τους άλλους. Θέλουμε κι εμείς να τα χαρίσουμε στα παιδιά μας! Υπομένω, υπομένεις, υπομένει... Θα υπομένω, θα υπομένεις, θα υπομένει... Νομίζω πως ο σκηνοθέτης μας φλερτάρει έντονα με τη διαφοροποίηση και πως φτύνει κατάμουτρα τον έρμο τον κανόνα... Αγαπούσε λοιπόν ο Τζον τη γυναίκα του με τον δικό του ιδιόρρυθμο τρόπο και η γυναίκα του παρόλο που είχε ερωτευτεί με πάθος έναν άλλον άντρα, παρόλο που πλάγιαζε στο κρεβάτι μαζί με τον άλλο, αγαπούσε τον άντρα της... Το άλογο, το περίεργο, το ανοίκειο και το ανερμήνευτο παρευλαύνουν! Η ποικιλομορφία και η πολυσημία των προσωπικών συναισθημάτων... ανέκαθεν βασάνιζε τους ανθρώπους! Το βασίλειο της ιδιοτέλειας! Κι ο “ευγενικός” σύζυγος για να κρατά σε μια ήρεμη κατάσταση τη γυναίκα του, ο σύζυγος των ισορροπιών της ρουτίνας, αυτός που δεν έκανε έρωτα μαζί της... σκεπτόμενος το παιδί που θα γεννούσε η γυναίκα του, της έδινε χωρίς δεύτερη σκέψη να πίνει συνέχεια “τσάι”... ή καλύτερα κάποια βότανα “καταπραϋντικά”... Μήπως τελικά αντικρύζουμε αυτό που καλούμε ζωή μέσα από τα τεράστια γυαλιά των γνωστών εμμονικών παραισθήσεων, των εκεντρικών ιδεοληψιών και της δογματικής ιδεολογίας μας, που μας επισκέπτονται απρόσκλητες κατά καιρούς; Η λειτουργία του χαπιού, του αντίδοτου, η φιλοσοφία της αντικατάστασης... Το έπος της συνήθειας! Η λογική του να πω στον άλλο αυτό που λαχταρά η ψυχή του να ακούσει, να του προσφέρω αυτά που μπορεί να αντέξει το μυαλό του και να του δώσω εκείνα που είναι πρόθυμος να δεχτεί! Κι όσο περισσότερο νομίζω πως ανακαλύπτω, τόσο περισσότερο αισθάνομαι τον χλευασμό του σκηνοθέτη! Και η γυναίκα του πρωταγωνιστή μας ηρεμούσε προς στιγμήν. Το μαρτύριο του επαναλαμβανόμενου! Η φιλοσοφία της επανάληψης και τα οφέλη της... Και μετά ακόμα ένα φλυτζάνι τσάι... Και το μάτι του δίπλα ονομάζει ισορροπία... αυτό που αντικρύζει! Αυτό που καθημερινά λέμε τόσα απλά... Πολλές φορές έτυχε... για να μη μας χαλάσουν το χατήρι, για να μη μας δυσαρεστήσουν με την άκομψη συμπεριφορά τους, να μας χρυσώνουν το άσπρο χάπι με σκοπό να αντέξουμε στο χρόνο και να βαστάξουμε πάνω από τις κουρασμένες πλάτες μας αυτό που τόσο εύκολα οριοθετούμε ως πραγματικότητα. Κι ο οπαδός της πρώτης ανάγνωσης παίρνει τον λόγο και καταθέτει... Αυτό που έκανε τελικά ο άντρας στη γυναίκα του... ήταν κακό, αλλά και η γυναίκα στον άντρα της δε φέρθηκε σωστά, εφόσον δεν του ομολόγησε η ίδια την εξωσυζυγική σχέση της, την αμαρτωλή εκείνη συνεύρεση με το μεγάλο ερωτικό πάθος... Κάθε πότε μας επισκέπτεται το ανεξέλεκτο πάθος; Μία φορά, άντε δύο... Κι επιλέγει να το απολαύσει, γνωρίζοντας βέβαια το άδοξο τέλος του! Μας χλευάζει πάλι ο σκηνοθέτης! Πόσο ανόητοι φαινόμαστε με τα όρια που βάζουμε... Ο σκηνοθέτης επιλέγει να μη δώσει το τέλος του έργου κατά τη συγγραφέα. Προτιμά να επέμβει δραστικά στο κείμενο και να μας χαρίσει ένα άκρως περίεργο τέλος, ένα τέλος που μπορεί να αποτελέσει την αρχή... πάμπολλων συζητήσεων. Ίσως αυτό να ήταν και το ζητούμενο. Και στο τέλος έρχεται λοιπόν η μυστήρια κατάληξη, το μη αναμενόμενο, το τέλος που αυτοσυστήνεται ως μη τέλος, εκείνο το τέλος που η αύρα του καταλαμβάνει ολόκληρη την σκηνή του θεάτρου, αλλά και τα καθίσματα των θεατών! Και σκέπτεται ο θεατής πως έγινε τώρα αυτό... Γιατί να μας ξαφνιάζει ο δημιουργός; Δε τις θέλουμε τις ανατροπές που επιβάλλουν οι άλλοι στις ζωές μας! Το τέλος του καθένα μας δεν είναι το αναμενόμενο και το προγραμματισμένο, δεν είναι κάτι που μπορούμε να το εισάγουμε σε στέρεα γύψινα καλούπια και να το περιμένουμε μέχρι να μας φανερωθεί, τη στιγμή που εμείς οι ίδιοι είμαστε έτοιμοι για αυτό! Το μυστηριακό αυτό τέλος μας οδηγεί σε σκέψεις που ίσως και να μη κάναμε ποτέ αν ο δημιουργός της παράστασης επέλεγε τελικά να μας δώσει το συμβατικό τέλος το οποίο είχε επιλέξει η συγγραφέας. Το συμβατικό δείχνει να μη τον αφορά! Ή θα είχε χωρίσει το ζευγάρι ή θα τη συγχωρούσε ο άντρας και θα έμεναν μαζί! Η σύμβαση δεν αφορά τον ευρηματικό δημιουργό του νέου κειμένου! Κάνει λοιπόν ακόμα μια μεγάλη τομή, την τελευταία... και μας αφήνει άναυδους. Μα γιατί τώρα να δοθεί αυτό το τέλος και όχι κάποιο άλλο; Γιατί λοιπόν να μην ερωτεύεται εσένα αυτή που αγαπάς σαν τρελλός, αυτή που της κάνεις όλα τα χατήρια και της έχεις προσφέρει τα πάντα και να πηγαίνει να σπαταλά το χρόνο της με τα “σκουπίδια” που την περιτριγυρίζουν; Μπορείς άραγε να δώσεις κάποια πειστική απάντηση - εξήγηση στα τεράστια “γιατί” που ξεπηδούν σε χρόνο μη καθορισμένο από τις τρύπες της ύπαρξης; Δεν το νομίζω! Η τέχνη τελικά δεν απέχει από τη ζωή! Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών έξοχες! Ο σύζυγος Σπύρος Περδίου με εκείνο το χαμόγελο που αγκάλιαζε ολόκληρο το φωτεινό του πρόσωπο μας έδειξε τι θα πει καλός ηθοποιός. Τα εκφραστικά του μέσα λιτά, η ιδιαίτερη φωνή του κινούνταν με ακρίβεια στα μονοπάτια του φυσιολογικού, η ταιριαστή κίνησή του δεν έδειχνε να ξεπερνά το όριο και παρόλα αυτά απογείωσε τον κεντημένο ρόλο του μέσα στη σφαίρα της αδιόρατης ειρωνίας και στα μήκη της πρωτοπόρας υπέρβασης. Μη αγγίζοντας -με τα χέρια ή με τα μάτια- σχεδόν καθόλου σε ολόκληρο το έργο τη γυναίκα του, μας έδειξε πως αυτός είναι ο μέγας συνδετικός κρίκος που κρατά τα μαγικά κλειδιά της παράστασης σε εγρήγορση και επιφυλακή. Και η απρόσμενη αλλαγή του προς το τέλος του έργου μας υποχρεώνει να θαυμάσουμε για μια ακόμα φορά την υποκριτική του δεινότητα. Η σύζυγος Νίκη Λειβαδάρη σκόρπισε το υποκριτικό της ταλέντο σε όλες τις μεριές του υπόγειου θεάτρου. Σε όλες τις σκηνές, σε όλες τις φάσεις – στο γέλιο, στο κλάμα, στην αμηχανία, στην έκπληξη, στην απόγνωση, στο πάθος... ήταν πραγματικά υπέροχη. Μπράβο της! Καλή σκηνική παρουσία είχαν και οι άλλοι ηθοποιοί της παράστασης(Ναταλία Καλημερατζή, Ορέστης Τρίκας και Ανθή Τσιρούκη.) Η Ανθή Τσιρούκη μου έδωσε την εντύπωση πως έπαιζε ένα ρόλο που δεν τον είχε κατακτήσει σε ικανοποιητικό βαθμό. Μπορώ βέβαια να το δικαιολογήσω, εφόσον ο ρόλος της ήταν μόνο ένα μικρό πέρασμα από τη σκηνή! Η Ναταλία Καλημερατζή ήταν καλή, αλλά προτίμησε να κρατήσει ακίνητο και στατικό τον ρόλο της μέσα στα όρια μιας σίγουρης φόρμας. Δεν τόλμησε να σπάσει την πετυχημένη – κατακτημένη μανιέρα και να την ταξιδέψει “η υπόσταση της θεατρικής της ψυχής” σε εκείνα τα τόσο αιχμηρά ανεβοκατεβάσματα της συναισθηματικής φόρτισης και στα σκαμπανεβάσματα των μεταπτώσεων μιας παραβατικής ευαισθησίας! Ο νεαρός και ταλαντούχος Ορέστης Τρίκας έπαιξε καλά και πειστικά τον δύσκολο ομολογουμένως ρόλο του! Σε κάποια – λίγα ευτυχώς - σημεία της παράστασης πίστεψα πως οι δευτεραγωνιστές υπερβάλλουν και πως το υπερβολικό δε φάνταζε ως φυσικό! Δε θα αναφέρω εκείνες τις μαγικές λεπτομέρειες της υποκριτικής τέχνης των ηθοποιών, λεπτομέρειες που διέκρινα τη στιγμή που προσπαθούσα να μεταφράσω το δήλον και το άδηλον, ακολουθώντας τους μεταβλητούς κώδικες της αισθησιαρχίας, καθώς θα χρειαζόμουν πολύ χώρο και χρόνο. Νομίζω πως τελικά είπα ελάχιστα για αυτή την τόσο σπουδαία παράσταση! Νομίζω πως η κριτική μου είναι ανολοκλήρωτη, επειδή δεν ανέφερα βασικά πράγματα... Βαθμολογία 7 στα 10 Ο Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος, είδε και σχολίασε για την Kulturosupa. Συντελεστές Μετάφραση: Αγγελική Γκαλμπένη Σκηνοθεσία: Πέρης Μιχαηλίδης Κοστούμια: Αλεξία-Γκλόρια Σαπέρα Μουσική επιμέλεια και Β. σκηνοθέτη: Ανθή Τσιρούκη Φωτισμοί: Scott Thomas Φωτογράφιση: Νικόλας Σταυρόπουλος Β. Ενδυματολόγου: Κέλλυ Νικολάου Παίζουν:  Σπύρος Περδίου, Νίκη Λειβαδάρη, Ναταλία Καλημερατζή, Ορέστης Τρίκας, Ανθή Τσιρούκη Διάρκεια Παραστάσεων: από 11 Δεκεμβρίου 2012 έως 29 Ιανουαρίου 2013 Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη, 9 μμ Τιμή εισιτηρίου: γενική είσοδος 10 ευρώΠρώτη παράσταση: Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2012 Κρατήσεις: 210 7512625