Σοφία Βόικου - Το Μυστικό της Καταιγίδας

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.

( Ο λόγος είναι προφορικός...)

Το “Μυστικό της Καταιγίδας” είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματος της Σοφίας Βόικου. Οι λέξεις του τίτλου “μυστικό” και “καταιγίδα” από μόνες τους σε προκαλούν αμέσως να αναρωτηθείς...

Ποιο να είναι αυτό το μυστικό και μάλιστα τι σχέση μπορεί να έχει με ένα φυσικό φαινόμενο, με μια καταιγίδα; Κυριολεκτική ή μεταφορική είναι αυτή η καταιγίδα... ή μήπως και τα δύο μαζί;

Η απορία σας θα λυθεί στο τέλος του βιβλίου!

Δε θα αποκαλύψω το μυστικό της καταιγίδας!

Ο τόπος...

Ένα μικρό νησί κάπου κοντά στην Ρόδο... Στο παρελθόν κατά την διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου είχαν πατήσει το πόδι τους εκεί... Ιταλοί και Γερμανοί. Στη δεκαετία του 1980 το επισκέπτονται ακόμα Ιταλοί και Γερμανοί;

Ίσως ως τουρίστες... ίσως πάλι όχι!

Κάποτε αυτό το νησί των Δωδεκανήσων ενσωματώνεται στην πατρίδα μας. Δεν υπάρχει άλλος τόπος για την μοναχική Κλειώ. Η Κλειώ που αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο... Μόνο αυτό το μικρό νησί κυριαρχεί σε όλο το έργο, ένα νησί... με τις αμαρτίες του, αλλά και με τις ομορφιές του!

Η ελληνική φύση, οι αυλές των σπιτιών, το καπετανόσπιτο με την ιστορία του, η εκκλησία με τους αμαρτωλούς πιστούς, τα στενά δρομάκια της χώρας, τα παλιά σπίτια και οι αναμνήσεις τους, το ηφαίστειο... και φυσικά η θάλασσα με τα καλά της και τα κακά της!

Όλα τα πράγματα έχουν την καλή και την κακή πλευρά τους!

Και ο έρωτας...

Ο χρόνος...

Το μακρινό χθες... κάπου στη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε κοντινό χθες, δηλαδή οι ξέγνοιαστες δεκαετίες του 1980 και... ίσως του 1990.

Κι οι δύο αυτοί χρόνοι μπλέκονται με εξαίρετο τρόπο και νομίζεις πως ζεις παράλληλα σε δύο επίπεδα. Για μένα αυτό το πάντρεμα, το αρμονικό πάντρεμα του χρόνου... είναι και η μεγάλη επιτυχία της συγγραφέως.

Τα πρόσωπα...

Τρία τα επίπεδα.

Τα πρόσωπα του χθες ένα πρώτο επίπεδο, τα πρόσωπα του χθες που δρουν όμως και στο σήμερα του αφηγητή ένα δεύτερο επίπεδο και το τρίτο επίπεδο... τα πρόσωπα που δρουν και κινούνται μόνο στο σήμερα του αφηγητή.

Οι περισσότεροι από το 1945 περνούν στο 1980... Το δεύτερο επίπεδο κατά την προσωπική μου κρίση είναι αυτό που φαίνεται να κάθεται (να κυριαρχεί) πάνω στα άλλα δύο! Μήπως στο τέλος της ανάγνωσης ο αναγνώστης θα αναθεωρήσει;

 

Το μυστικό.

Δεν είναι ένα το μυστικό. Είναι πολλά. Κι αυτά τα μυστικά βγαίνουν στο φως του ήλιου ένα ένα για να μπορέσεις να αιτιολογήσεις ως αναγνώστης την θέση τους μέσα στο κείμενο. Ανακαλύπτεις... κι εκεί που νομίζεις πως κατάλαβες τη σχέση των προσώπων, εκεί που νομίζεις πως το παζλ έχει συμπληρωθεί στο μυαλό σου... κάτι γίνεται και έχεις μπροστά σου την νέα ανατροπή! Αν αυτό δεν είναι επιτυχία του συγγραφέα, τότε τι είναι επιτυχία;

Η πλοκή.

Η πλοκή είναι φανταστική! Δένει αρμονικά τον τόπο, τον χρόνο και όλα τα πρόσωπα. Αξίζουν συγχαρητήρια για αυτό στην Σοφία! Δεν υπάρχει μέσα στο μυθιστόρημα κάτι άχρηστο, κάποιο στοιχείο που θα μπορούσε να αφαιρεθεί χωρίς να αλλοιωθεί η αρτιότητα του έργου. Όλα έχουν τον λόγο της ύπαρξής τους.

Η αφηγήτρια – αφηγητής βρίσκεται σε έναν άλλον χρόνο. Στη δεκαετία του 1980... Είπα στη Σοφία πως πρέπει να την αγαπά πολύ εκείνη την εποχή... με τον σκαραβαίο της τον Πελεγκρίνο να κυριαρχεί στα συναισθήματα της νιότης...

Η Κλειώ λοιπόν με τον παππού της, την αδερφή της, την Πηνελόπη – Πιπίτσα, τους φίλους της... και έναν πατέρα που βρίσκεται μακριά από το νησί. Ναυτικός ο πατέρας της! Η Κλειώ που δεν γνώρισε μάνα – η γιαγιά την μεγάλωσε – ένας άνθρωπος σε απόλυτη ισορροπία. Είναι εντυπωσιακό! Ένας άνθρωπος κοινός... μια δασκάλα που ζει το σήμερα σε ένα μικρό νησί, αποδέχεται με έναν δικό της μοναδικό τρόπο -το διαφορετικό- και... ισορροπεί!

Η Κατερίνα είναι η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος. Γιατί; Λόγω του παρελθόντος της, της σχέσης της με τους ζωντανούς και τους πεθαμένους, του τρόπου της ζωής και των επιλογών της, του πείσματός της, της ψυχής της, του κουράγιου της, των βασάνων της, του τρόπου που βρίσκει η συγγραφέας για να την λυτρώσει, της τόλμης της, των συναισθημάτων της.

Μπορώ να πω και πολλά άλλα...

Δεν σου κουνά το δάχτυλο λέγοντάς σου “εγώ είμαι η πρωταγωνίστρια”, αναγκάζεσαι όμως να το δεχθείς δίχως να σου το επιβάλει.

Υπερισχύει των άλλων χαρακτήρων!

Κι ερχόμαστε σε πρόσωπα του χωριού... Οι περιγραφές της Σοφίας για τόπους και πρόσωπα είναι πάρα πολύ καλές. Τον Λογγίνο τον καντηλανάφτη είναι σαν να τον είχα δίπλα μου σε όλη την ανάγνωση του μυθιστορήματος. Όταν τελείωσα το βιβλίο και τον έφερα στην μνήμη... στεκόταν ολοζώντανος μπροστά μου. Οι λιγοστές κουβέντες του με την παπαδιά, ο φόβος του για τον πρόεδρο και τον παπά, η μεγάλη αγάπη του για την Αννιώ!

Δεν θα πω πια είναι η Αννιώ...

Η αγάπη του Λογγίνου για την Κατερίνα! Τον βλέπω να είναι ξαπλωμένος μέσα στην εκκλησιά, να κοιτά πίσω από τις τριανταφυλλιές του κήπου της Κατερίνας, να μπαίνει στην αυλή της Αννιώς και να κάθεται στο στρώμα της, να αγναντεύει την θάλασσα...

 

Έρωτας.

Η συγγραφέας μας δίνει όλες τις μορφές του έρωτα!

Ο έρωτας που πραγματώθηκε στο παρελθόν κι ο έρωτας ο ανικανοποίητος... ο έρωτας που δεν μπόρεσε ποτέ να βρει τον αποδέκτη του!

Ο έρωτας ο αγνός... και ο βιασμός...

Τα αποτελέσματα του έρωτα!

Ο έρωτας που έχει ως σκοπό του το κέρδος από την μια μεριά και ο άδολος έρωτας από την άλλη...

Η αποχή από τον έρωτα...

Ο έρωτας που δεν θέλεις να ζήσεις για να έχεις στο μυαλό σου μόνο την ανάμνησή του...

Τι μπορεί να κάνει κάποιος για τον έρωτα! Μέχρι που μπορεί να φτάσει; Τι θα ήθελε να κάνει κάποιος για τον έρωτα και δεν το κάνει;

Ο έρωτας στα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών...

Ο έρωτας είναι αυτός που κινεί τα νήματα της σκέψης και των συναισθημάτων.

Να πω στην Σοφία ένα μεγάλο Μπράβο για το αρτιότατο μυθιστόρημά της και να της ευχηθώ το “Μυστικό της Καταιγίδας” να διαβαστεί από πάρα πολλούς αναγνώστες. Να βρουν μέσα στις σελίδες του όλα αυτά που βρήκα εγώ... κι ακόμα περισσότερα!

Είμαι σίγουρος για αυτό! 

 

Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος